लेख्दै लेख्दै जाने हो
लेखिरहने पनि हो
मिले पनि नमिले पनि
बनाउने क्रममा
मनमा उब्जिएको थेगो मात्र हो
बन्न नसकेका कविताहरू
( राजेन्द्र गोपाल सिंह , बन्न नसकेका कविताहरू पेज ५६)
यस्तै भावना पोख्न सिपालु राजेन्द्र गोपाल सिंहको बन्न नसकेका कविताहरू नामक कविता संग्रह हालै प्रकाशित भएको छ । यस संग्रहमा लामा – छोटा गरि ५१ वटा कविताहरू रहेका छन् । प्रत्येक कविता केही न केही सन्देश दिने खालका छन् ।
विचारहरू फुलेका छ्न
छिमेकीहरूले
बिगारेको भन्दै
छिमेकीकै विचार
फैलाइरहेका छन्
( राजेन्द्र गोपाल सिंह ,बन्न नसकेका कविताहरू, पेज ३४)
यस्तै देशप्रेमले ओतप्रोत भएका सटिक कविताहरू यस संग्रहमा रहेका छन । हुन त कवि राजेन्द्र गोपाल सिंह सितिमिति कविता लेख्दैनन । कविता लेख्नलाई उनको मुटुलाई ढकढक्याउनु पर्छ ।
उनी एक संग्रहकर्ता पनि हुन । चाहे त्यो पुराना बस्तु हुन वा चाहे त्यो पत्रपत्रिकामा छापिएका मुटु छुने लेखहरू नै किन नहुन उनी संग्रह गर्छन् । उनी आफू मात्र लेख्दैनन , अरुलाइ समेत लेख्न झक्झक्याउनुछ्न । त्यसैले पाल्पा साहित्य समाजका संस्थापक सचिव त्यसपछि अध्यक्ष समेत भइ हाल संरक्षकका रूपमा रहेका छन ।
विद्यार्थी जीवनदेखि राजनीतिमा लाग्दै साहित्यमा हाम्फालेका सिंहका प्रकाशित कृतिहरू सम्झनामा पोखरेली सर्जकहरू ( २०७६) , पाल्पाको साहित्यिक इतिहास ( सहलेखन २०७९) ,बन्न नसकेका कविताहरू ( कविता संग्रह २०८२) हुन । यसको अलवा उनका थुप्रै रचनाहरू विभिन्न पत्रपत्रिका एवं संङ्गालोहरूमा प्रकाशित भएका छन ।
बि.सं. २०२२ साल पुस १२ गते तानसेन ३ , पाल्पामा जन्मेका सिंह अझै जवान छन्
। हेरौं उनका कविताको अंश ;
शान्ति बन्दुकमा हुँदैन
शान्ति तरबारमा हुँदैन
शान्ति शक्तिमा हुँदैन
शान्ति कलममा हुन्छ
शान्ति प्रेममा हुन्छ
शान्ति हृदयमा हुन्छ

बिज्ञापन

(बन्न नसकेका कविताहरू पेज १७)

बिज्ञापन

हिजो सडकमा थियौ
आज सदनमा छौँ
म र मेरोमा
पुरुषार्थ देखिरहेका छौँ
(बन्न नसकेका कविताहरू पेज २३)

प्रेमदेखि धोकासम्म
भ्रष्टदेखि राष्ट्रसम्म
समर्थनदेखि बिरोधसम्म
सम्झौताहरू देखिए
त्यति मात्र कहाँ हो र
सम्झौताका बिरोधीहरूमा पनि
सम्झौताहरू भेटिए
(बन्न नसकेका कविताहरू पेज २५)

बिज्ञापन

उनले साहित्यको माध्यमबाट पाल्पा क्षेत्रको अझै भनौं सिंगो राष्ट्रको भाषा , कला , संस्कृति , इतिहास र पर्यटनको जागरणका लागी सामाजिक , सांस्कृतिक र साहित्यिक अभियन्ताको रूपमा कार्य गरिरहेका छन । पाल्पा संग्रहालय उनले त्यस क्षेत्रको पहिलो संग्रहालय रूपमा स्थापना गरेका छन् ।
राजेन्द्र गोपाल सिंह राजनीतिलाई यसरी व्यंग्य गर्छन् :
तिम्रो
स्वार्थबाट
आरम्भ हुन्छ
र मेरो स्वार्थमा अन्त्य हुन्छ
(बन्न नसकेका कविताहरू पेज २५)

पहिला नेता
नेता जस्तै थिए
अहिले नेता
अभिनेता जस्तै भएका छन
(बन्न नसकेका कविताहरू पेज ५३)

राजेन्द्र गोपाल सौन्दर्य र प्रेम सम्बन्धि कविताहरू थोरै लेख्छन् । थोरै कवितामा पनि गहकिला भावका कविताहरू हुन्छन् । एक कविताबाट हेरौं
प्रेम मात्तिएको बैँस हो
प्रसंशाबाट सुरु हुन्छ
रहरमा पुगेपछि
गालीमा अन्त हुन्छ !
( बन्न नसकेका कविताहरू पेज ४९)

प्रेममा
प्रेमिकाले सर्वस्व गुमायो
प्रेमिले सर्वस्व कमायो

( बन्न नसकेका कविताहरू पेज ५०)

उनी शान्तिका पुजारी पनि हुन । शान्तिलाई सधैंभरी आत्मसात गर्दै हिडिरहने अथक योद्धा भने पनि हुन्छ । उनकै शब्दमा :
बुद्धको आँगनमा
जन्मेको
नागरिक हुँ म
स्वाभिमान र नैतिकताको
कुरा गरेर
कहिल्यै नथाक्ने
( बन्न नसकेका कविताहरू पेज १८)

प्रस्तुत कविता संग्रह परम्परागत कविता शैलीमा नभै पृथक संग्रहनिय कविता संग्रह बनेको छ । तत्कालीन समयको सामाजिक , राजनीतिकलाई व्यंग्य गर्दै नागरिकहरूलाइ सुसूचित गर्न सिपालु कविको रूपमा राजेन्द्र गोपाल सिंहको परिचय बनेको छ । उनका कविता नैतिक मुल्य र मान्यताको पक्षमा समेत रहेका छन् ।

नैतिक शिक्षा पढाउनु हुन्छ
नैतिक बन्न सिकाउनु हुन्छ
तर नैतिकता भने बिर्सनु हुन्छ
( बन्न नसकेका कविताहरू पेज २२)

देशप्रेमबाट ओतप्रोत भएका कविताहरू पनि उनको बिषयबस्तु रहेको छ ।
जब सिमानाको कुरा उठछ
चिन्ता र चासो मात्र सुनिन्छ
समाधान कहिँ भेटिदैन
कुराहरूले मात्र छेकिरहन्छ
(बन्न नसकेका कविताहरू पेज २१ )

उनको कविता संग्रह पढौ पढौ लाग्ने , पढन सुरु गरेपछि अन्त्यसम्म पढनैपर्ने संग्रह बनेको छ । सरल भइकन सरस छ । त्यति नै सहज पनि छन कविताहरू ।
उनका कविताको यात्रा र मार्ग फराकिलो हुँदै जाओस् । कवि राजेन्द्र गोपाल सिंहलाई हार्दिक बधाई र शुभकामना छ । आगामी दिनहरू पनि यस्तै गहकिला र ओजदार कविता संग्रहको प्रतीक्षामा छु ।